Sade yağ nedir?
Bilinçli beslenme konusu gündeme geldikçe tükettiğimiz gıdaları daha fazla araştırır olduk. Tabii bu araştırmalarda sıra yağlara da geldi. Uzmanlar sağlıklı dedi salataları zeytinyağıyla parlattık, pirinçleri tereyağında kavurduk.
Peki ya daha iyisi var desek?
İşte o daha iyisinin adı sade yağ (clarified butter olarak da duymuş olmanız muhtemel).
Yabancı dillerde ‘ghee’ olarak da bilinen sade yağ, Osmanlı’da ‘revgan-i sade’ şeklinde anılırdı. Türkçe’de ise saf yağ veya sade yağ olarak kendine yer buluyor. Sade yağ tuzsuz tereyağından, su ve yağsız kuru maddeleri uzaklaştırılarak elde ediliyor. Sonunda ise %99 oranında süt yağı barındıran sade yağ ortaya çıkıyor. 1 kg’lık tereyağından ortalama 800 gram sade yağ çıkıyor. Sade yağı makarnalardan yemeklere, kahvaltıdan pilavlara pek çok yerde kullanabilirsiniz.
Tereyağları genellikle çiğ sütten yapılıyor. Son yıllarda ise kimi yağların içine tereyağı aroması katılıyor ve tereyağı adıyla raflara çıkıyor. Durum böyle olunca gerçek tereyağı lezzetini, sağlıklı ve besleyici özelliklerle bulmak zor oluyor. Haliyle yemekler de eski tadından uzaklaşıyor.
Nerede o eski tereyağları, ah o mis gibi kokan pilavlar diyorsanız, sade yağı mutfağınızdan eksik etmeyin. Çünkü sade yağ, ismi gibi saf ve doğal yağ lezzetini size cömertçe sunacak. Çünkü tereyağında %10-20 oranında bulunan su, sade yağda bulunmuyor. Tereyağında %85 olan yağ oranı, sade yağda ise %99 civarında. Bin yıllardır mutfaklarda boşuna kullanılmıyor, eskilerin varmış bir bildiği.
Senden benden eski: Sade yağın tarihi
Sade yağın geçmişi sandığımızdan çok daha eski. O kadar ki ilk olarak milattan önce 2000 yılında kullanıldığına dair güçlü rivayetler var. Daha yakın zamanlara geldiğimizde ise özellikle Hindistan, Bangladeş ve Pakistan mutfaklarında kullanıldığını görüyoruz. Biraz Batı’ya uzandığımızda ise Fransız ve Türk mutfaklarında kendini gösteriyor. Türk mutfak kültüründe ise özellikle Osmanlı’da hem saray, hem de halk mutfaklarında yemekleri lezzetlendiriyor. Osmanlı saray ziyafetlerinin bu kadar dillere destan olmasında bir rolü vardır belki, kim bilir.
Eh, bu kadar köklü bir geçmişe sahip olmasında sunduğu faydaların büyük etkisi olduğunu düşünüyoruz. Bakalım siz de aynı fikirde olacak mısınız?
Say say bitmez: Sade yağın faydaları ve özellikleri nelerdir?
Sade yağ diğer yağlara göre farklı özellikler ve faydalar taşımaktadır. Hızlıca söylemek gerekirse...
- Yemeklere tereyağı dahil diğer yağlardan daha fazla lezzet verir.
- Pişirdiğiniz yemeğe 1 veya 2 tatlı kaşığı dahi yeterlidir.
- 200-240 derece sıcağa kadar dayanıklıdır. Tereyağında bu rakam 150 derecedir.
- Buzdolabında 1 sene durabilecek kadar dayanıklıdır.
- Daha sağlıklıdır çünkü içinde laktoz ya da oksitlenmiş kolesterol olmaz.
- A, D, E vitaminleri yönünden zengindir. Ayrıca içeriğindeki K2 vitamini kemiklerin güçlenmesini sağlar.
- Tıpkı Hindistan cevizi yağı gibi zayıflamaya yardımcı olur.
- Kolesterolü düşürür.
- Sindirime yardımcı olur.
Hazırsanız başlıyoruz: Sade yağ nasıl yapılır?
Gözünüz korkmasın. Sade yağ yapmak zahmetsiz ve kolaydır.
Yarım kilo veya 1 kilo tereyağını bir tencereye alın, kısık ateşte erimeye bırakın. Yağ eriyip kaynarken tortular dibe çökmeye, üstü de köpük köpük kabarmaya başlayacak. Köpükleri bir süzgeç veya kaşıkla belirli aralıklarla alın. Köpüklenme bitene kadar bu işleme devam edin.
Yaklaşık 1 saatin sonunda tortular tamamen dibe çökecek, su buharlaşacak. Ocağın altını kapatın ve yağı bir süre dinlenmeye bırakın. Yağın üstünde sarı bir renk göreceksiniz. İşte aradığımız renk o.
Dinlenen yağı sık dokulu bir bezden ya da tülbentten geçirin. Kavanoza koyun ve donmasını bekleyin. Yağınız donduktan sonra lezzetli tarifleriniz için kullanmaya başlayabilirsiniz. Yemeklerinize tat, sofranıza bereket olsun.
NOT. NİSAN MAYIS, HAZİRAN AYLARINDA SİPARİŞ VERİN KIŞLIK YAĞINIZI BİZ YAPALIM...